Online Terapiye Başlamadan Önce Bilmeniz Gerekenler 

Teknolojinin hayatımıza kattığı kolaylıklar, terapi süreçlerini de dönüştürdü. Artık pek çok kişi, yüz yüze terapinin yanı sıra online terapiyi de tercih ediyor. Ancak online terapiye başlamadan önce bilmeniz gereken bazı önemli noktalar var. Bu rehber, online terapi sürecine dair aklınızdaki soruları yanıtlamayı ve sizi bilinçlendirmeyi hedefliyor. 

1. Online Terapi Nedir ve Nasıl Çalışır?

Online terapi, bir terapist ile danışanın video konferans, sesli görüşme veya yazılı mesajlaşma gibi dijital araçlar üzerinden terapi seansları gerçekleştirdiği bir yöntemdir. Bu süreç, yüz yüze terapiden farklı bir ortamda gerçekleşse de aynı etik ve profesyonel kurallara dayanır. 

Hangi Platformlar Kullanılıyor? 

Online terapi genellikle Zoom, Skype, Google Meet gibi güvenilir platformlar üzerinden yapılır. Terapistinizin kullandığı platformun güvenlik önlemlerini ve gizlilik politikalarını öğrenmek önemlidir. 

2. Online Terapide Terapötik Bağ Nasıl Kurulur?

Online terapi, teknolojinin gelişimiyle birlikte terapist ve danışan arasındaki terapötik bağın sanal ortamda da etkili bir şekilde kurulabileceğini göstermiştir. Araştırmalar, online terapinin yüz yüze terapi kadar etkili olduğunu ve terapötik ilişkinin kalitesinin benzer düzeyde olduğunu ortaya koymaktadır.  

2.1 Güvenli ve Gizli Bir Ortam Sağlama: 

Danışanın mahremiyetini korumak için güvenli iletişim platformları kullanılmalıdır. Bu, danışanın kendini rahat ve güvende hissetmesini sağlar. 

2.2 Empatik ve Dikkatli Dinleme: 

Terapist, danışanın duygularını ve düşüncelerini anlamak için aktif bir şekilde dinlemeli ve empati göstermelidir. Bu, danışanın anlaşıldığını hissetmesine yardımcı olur. 

2.3 Açık ve Net İletişim: 

Online ortamda, terapist ve danışan arasındaki iletişimde yanlış anlamaları önlemek için açık ve net bir dil kullanılmalıdır. 

2.4 Teknolojik Yeterlilik: 

Terapist ve danışan, kullanılacak platform konusunda bilgi sahibi olmalı ve olası teknik aksaklıkları en aza indirmek için önceden hazırlık yapmalıdır. 

2.5 Sınırların Belirlenmesi: 

Seansların süresi, sıklığı ve iletişim kuralları gibi konular baştan netleştirilmelidir. Bu, profesyonel çerçevenin korunmasına yardımcı olur. 

Sonuç olarak, online terapide terapötik bağın kurulması mümkündür ve bu bağın kalitesi, terapinin başarısı için kritik bir öneme sahiptir. Doğru yaklaşımlar ve dikkatli uygulamalarla, sanal ortamda da güçlü ve etkili bir terapötik ilişki oluşturulabilir. 

3. 
   

   Online Terapi Size Uygun mu?

Online terapi herkes için uygun olmayabilir. Öncelikle kendi ihtiyaçlarınızı değerlendirmeniz gerekir. Şu durumlarda online terapi sizin için uygun bir seçenek olabilir: 

• Zaman veya ulaşım sorunları nedeniyle yüz yüze terapiye katılamıyorsanız. 

• Fiziksel engeller veya sağlık nedenleriyle evden çıkamıyorsanız. 

• Bulunduğunuz bölgede terapi hizmeti yoksa. 

Bununla birlikte, akut kriz durumlarında (örneğin, intihar düşünceleri veya şiddetli travmalar) yüz yüze terapi daha uygun olabilir. 

3.1  Terapistinizin Yetkinliğini Araştırın 

Online terapiye başlamadan önce, terapistinizin alanında yetkin ve lisanslı olduğundan emin olun. Şunları kontrol edebilirsiniz: 

• Terapistin mezun olduğu okul ve uzmanlık alanı. 

• Ruh sağlığı alanında resmi bir yetki belgesine (örneğin psikolog, psikiyatrist veya psikoterapist lisansı) sahip olup olmadığı. 

• Daha önce online terapi deneyimi olup olmadığı. 

• Gizlilik Politikası: Terapistinizin gizlilik politikalarını öğrenmek, kişisel bilgilerinizin güvende olduğundan emin olmanızı sağlar. 

3.2 Beklentilerinizi Netleştirin 

Online terapide başarı, beklentilerinizin gerçekçi olmasına bağlıdır. Terapinizin bir çözüm süreci olduğunu unutmayın; sihirli bir değnek değildir. 

• Terapistinize hedeflerinizi ve önceliklerinizi açıkça ifade edin. 

• Sabırlı olun; terapinin etkilerini görmek zaman alabilir. 

3.3 Güvenlik ve Gizlilik Konusunda Bilinçli Olun 

Online terapide güvenlik, yalnızca teknik araçlara değil, sizin de aldığınız önlemlere bağlıdır: 

• Görüşme yaptığınız cihazın şifreli ve güncel olduğundan emin olun. 

• Kamuya açık bir Wi-Fi ağını kullanmamaya özen gösterin. 

• Terapistinizin önerdiği iletişim yöntemlerine bağlı kalın. 

4. Online Terapi Sürecinde “Danışan” Olarak Dikkat Etmeniz Gerekenler

Online terapi, sunduğu esneklik ve erişilebilirlik nedeniyle giderek daha popüler hale geliyor. Ancak bu süreç, danışanların da belirli bir disiplin ve sorumlulukla hareket etmesini gerektirir. Yüz yüze terapide olduğu gibi, online terapinin de etkinliği, danışan ve terapistin iş birliğine bağlıdır. İşte online terapi sürecinde danışanların dikkat etmesi gereken kurallar: 

4.1 Randevulara Zamanında Katılın 

Terapinin başlangıç saatine tam zamanında bağlanmanız önemlidir. Online terapi, yüz yüze terapiden farklı olarak trafik veya hava koşulları gibi fiziksel engellerden etkilenmez. Ancak randevu saatine geç kalmanız, hem kendi seans sürenizi kısaltabilir hem de terapistinizin programını aksatabilir. 

Nasıl Hazırlanabilirsiniz? 

• Randevunuzdan 5-10 dakika önce bilgisayarınız veya telefonunuzla hazır olun. 

• Gerekirse bir alarm kurarak seansı hatırlatmayı sağlayın. 

4.2 Geç Kalmanız veya Katılamamanız Durumunda Bilgi Verin 

Eğer randevunuza katılamayacağınızı önceden fark ederseniz, terapistinize en kısa sürede haber verin. Çoğu terapist, randevu iptali için 24 saat öncesinden bildirimde bulunmanızı bekler. Bu, hem terapistinizin programını düzenlemesine olanak tanır hem de profesyonel bir davranış sergilemiş olursunuz. 

4.3 Gerekli Teknik Hazırlıkları Yapın 

Online terapinin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için teknik ekipmanların düzgün çalıştığından emin olun. Teknik sorunlar hem seans süresini azaltabilir hem de terapinin verimliliğini düşürebilir. 

Dikkat Etmeniz Gerekenler: 

• Cihazınızı Kontrol Edin: Bilgisayar, tablet veya telefonunuzun şarjının yeterli olduğundan emin olun. 

• İnternet Bağlantınızı Test Edin: Güçlü ve kesintisiz bir bağlantı sağlamak için mümkünse Wi-Fi kullanın. 

• Platforma Önceden Giriş Yapın: Kullanacağınız uygulamanın giriş bilgilerini ve erişim linkini seans öncesinde hazır bulundurun. 

• Görüşme araçlarının kontrolü: Kamera, mikrofon ve ses sisteminizin düzgün çalıştığını seans öncesinde test edin. 

4.4 Sessiz ve Özel Bir Alan Seçin 

Online terapinin en önemli unsurlarından biri, mahremiyetin korunmasıdır. Seans sırasında rahatsız edilmeyeceğiniz bir alan yaratmanız, süreci daha verimli hale getirir. 

Dikkat Edilmesi Gerekenler: 

• Arka plandaki gürültüleri en aza indirin. Gerekirse kulaklık kullanabilirsiniz. 

• Aile bireylerinden veya ev arkadaşlarınızdan, seans sırasında rahatsız edilmemek için anlayış göstermelerini isteyin. Rahatsız edilmeyeceğiniz bir yer seçerek görüşme sırasında mahremiyetinizi koruyun. 

• Kameranın sizi net bir şekilde gösterebileceği, iyi aydınlatılmış bir alan seçin. 

4.5 Seans Sırasında Odaklanmaya Özen Gösterin 

Online terapi, dikkat dağıtıcı unsurlardan kolayca etkilenebilir. Seans sırasında dikkatinizin tamamen terapiye odaklanmış olması önemlidir. 

Kaçınılması Gerekenler: 

• Telefon veya bilgisayarda başka uygulamaları kullanmak. 

• Yeme içme gibi dikkat dağıtıcı eylemler. 

• Çevrimdışıyken yapılabilecek işler (örneğin, maillere bakmak veya başka bir görevle ilgilenmek). 

4.6 Randevularınızı Unutmayın 

Online terapide randevuları unutmak, sık karşılaşılan bir durumdur. Rutin oluşturmak, bu sorunu ortadan kaldırabilir. 

Randevularınızı Takvimde Planlayın: 

• Telefonunuzda hatırlatıcı kurun. 

• Terapistin belirttiği düzenli gün ve saatlere sadık kalın. 

4.7 Açık ve Dürüst Olun 

Online terapide de yüz yüze terapide olduğu gibi dürüstlük esastır. Terapistinize, seans sırasında yaşadığınız teknik aksaklıklar veya çevresel zorluklar hakkında bilgi vermekten çekinmeyin. 

4.8 Seanslardan Sonra Not Alın 

Seans sırasında konuşulan önemli noktaları kaydetmek, terapiden maksimum fayda sağlamanıza yardımcı olur. Bir not defteri veya dijital bir araç kullanarak, terapinin ana mesajlarını kaydedebilirsiniz. 

5. Online Terapi ve Yüz Yüze Terapi Karşılaştırması

 5.1  Erişilebilirlik ve Ulaşım 

• Online Terapi: İnternet bağlantısı olan her yerden erişilebilir, bu da coğrafi engelleri ortadan kaldırır. Özellikle kırsal bölgelerde yaşayan veya fiziksel engelleri olan kişiler için büyük bir avantajdır. 

• Yüz Yüze Terapi: Terapistin ofisine fiziksel olarak gitmeyi gerektirir, bu da zaman ve ulaşım maliyetlerini artırabilir. 

5.2 Etkililik: 

• Online Terapi: Yapılan araştırmalar, online terapinin depresyon ve anksiyete gibi bazı ruh sağlığı sorunlarının tedavisinde yüz yüze terapi kadar etkili olduğunu göstermektedir.  

• Yüz Yüze Terapi: Geleneksel yöntem olarak kabul edilir ve terapist ile danışan arasında daha güçlü bir bağ kurulmasına olanak tanıyabilir. 

5.3  Gizlilik ve Anonimlik: 

• Online Terapi: Danışanlar, kendi evlerinin rahatlığında terapi alarak daha fazla gizlilik hissedebilirler. Ayrıca, çevrimiçi platformlar anonimlik sağlayabilir, bu da bazı danışanların daha rahat hissetmesini sağlar. 

• Yüz Yüze Terapi: Fiziksel olarak bir terapi merkezine gitmek gerektiğinden, bazı danışanlar gizlilik konusunda endişe duyabilirler. 

5.4 Teknolojik Gereksinimler ve Zorluklar: 

• Online Terapi: İnternet bağlantısı ve uygun bir cihaz gerektirir. Teknik aksaklıklar veya bağlantı sorunları seansların verimliliğini etkileyebilir. 

• Yüz Yüze Terapi: Teknolojik bağımlılık yoktur; ancak, ulaşım ve zamanlama gibi lojistik konular dikkate alınmalıdır. 

5.5 Maliyet: 

• Online Terapi: Genellikle daha maliyet etkindir. Ulaşım masrafları olmadığı için toplam maliyet düşebilir. 

• Yüz Yüze Terapi: Ofis kirası ve diğer genel giderler nedeniyle seans ücretleri daha yüksek olabilir. Ayrıca, ulaşım masrafları da eklenir. 

5.6 Terapi Türleri ve Uygunluk: 

• Online Terapi: Bireysel terapi, çift terapisi ve bazı grup terapileri için uygundur. Ancak, bazı terapi türleri (örneğin, oyun terapisi) online ortamda zor olabilir. 

• Yüz Yüze Terapi: Tüm terapi türleri için uygundur ve terapist, danışanın beden dilini ve diğer sözsüz ipuçlarını daha kolay değerlendirebilir. 

6. Online Terapinin Etkinliği Hakkında Yapılan Araştırmalar

6.1 Depresyon ve Anksiyete Tedavisinde Etkililik: 

• Yapılan çalışmalar, online bilişsel davranışçı terapinin (BDT) depresyon ve anksiyete belirtilerini azaltmada yüz yüze terapi kadar etkili olduğunu göstermektedir. Örneğin, çevrimiçi BDT programları, katılımcıların semptomlarında anlamlı iyileşmeler sağlamıştır.  

6.2 Yeme Bozuklukları Üzerine Etkisi: 

• Yeme bozukluğu belirtileri gösteren bireylerle yapılan bir çalışmada, farklı düzeylerde terapist desteği sunan tamamen otomatikleştirilmiş web tabanlı kendi kendine yardım programlarının semptomları azaltmada etkili olduğu bulunmuştur.  

6.3 Metin Tabanlı Terapinin Etkinliği: 

• Metin tabanlı terapinin başlangıçta pratik olmadığı düşünülse de, Thomas Derrick Hull tarafından yürütülen araştırmalar, bu yöntemin anksiyete ve depresyon tedavisinde geleneksel terapi kadar etkili olduğunu göstermiştir. Hull’un Talkspace’de yürüttüğü çalışmalar, metin tabanlı terapinin erişilebilir ve tutarlı bir ruh sağlığı desteği sağladığını ortaya koymuştur.  

6.4 Çocuklar ve Yetişkinlerde Anksiyete Tedavisi: 

• Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen dört internet tabanlı tedavi programı, çocuklar ve yetişkinlerde anksiyete ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) tedavisinde etkili bulunmuştur. Bu programlar, klinisyenlerin yüz yüze terapiye kıyasla daha az zaman harcamasını sağlarken, katılımcıların semptomlarında da anlamlı iyileşmeler sağlamıştır.  

6.5 Online Terapide Beden Dili ve İletişim 

• Online terapide beden dili ve iletişim, yüz yüze terapiden farklı dinamiklere sahiptir. Görüntülü seanslar, danışanın jest ve mimiklerini gözlemlemeyi mümkün kılarken, teknik aksaklıklar bu iletişimi zorlaştırabilir. Sesli veya yazılı terapilerde ise beden dili tamamen devre dışı kalır, bu da terapistin danışanın duygusal durumunu anlamasını güçleştirebilir. Bu nedenle, online terapide net ve açık sözlü iletişim büyük önem taşır. Danışanlar, duygularını ve düşüncelerini ayrıntılı bir şekilde ifade etmeye teşvik edilmelidir. Ayrıca, terapist ve danışan arasında güçlü bir güven ilişkisi kurulması, iletişimin etkinliğini artıracaktır. 

7. Online Terapi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

7.1 Online terapi yüz yüze terapi kadar etkili mi? 
Evet, araştırmalar online terapinin yüz yüze terapi kadar etkili olduğunu göstermektedir (Andersson et al., 2019). Özellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi yapılandırılmış terapi yöntemleri online ortamda başarılı bir şekilde uygulanabilir. 

7.2 Online terapide terapistimle güçlü bir bağ kurabilir miyim? 
Kesinlikle! Terapötik bağ, yüz yüze olduğu gibi online ortamda da oluşabilir. Empatik dinleme, açık iletişim ve güvenli bir ortam sağlanarak etkili bir terapötik ilişki kurulabilir (Norwood et al., 2018). 

7.3 Online terapi gizlilik açısından güvenli mi? 
Evet, terapistler gizliliği sağlamak için güvenli video konferans platformları kullanır. Ayrıca, danışan olarak özel ve sessiz bir ortamda olduğunuzdan emin olmalısınız (Kraus et al., 2010). 

7.4 Teknik aksaklıklar yaşarsam ne olur? 
İnternet bağlantısı veya platform kaynaklı bir sorun yaşanırsa terapistiniz ile alternatif iletişim yollarını (telefon, e-posta vb.) önceden belirleyebilirsiniz. Çoğu terapist bu gibi durumlara karşı esneklik gösterir. 

7.5 Online terapide duygularımı ifade etmek daha zor olmaz mı? 
Bazı danışanlar online ortamda kendilerini daha rahat ifade ederken, bazıları için bu süreç alışma gerektirebilir. Ancak, terapistinizin yönlendirmesiyle zamanla daha açık ve rahat hissetmeniz mümkündür (Simpson & Reid, 2014). 

7.6 Seans sırasında çevremden biri duyarsa ne yapmalıyım? 
Mahremiyetinizi sağlamak için kulaklık kullanabilir, sessiz bir odada görüşmeyi gerçekleştirebilir ve mümkünse kapınızı kapatabilirsiniz. 

7.7 Online terapi her konu için uygun mu? 
Online terapi birçok psikolojik sorun için uygundur ancak ağır psikiyatrik hastalıklar veya acil kriz durumları için yüz yüze terapi veya hastane desteği daha uygun olabilir (Wind et al., 2020). 

7.8 Online terapide beden dili ve yüz ifadeleri yeterince anlaşılabilir mi? 
Evet, ancak ekran üzerinden bazı beden dili ipuçları kaybolabilir. Bunun önüne geçmek için terapistler, ses tonu, göz teması ve sözel ifadeleri daha bilinçli kullanmaya özen gösterirler (Weitz et al., 2022). 

7.9 Online terapinin avantajları nelerdir? 
Online terapi, zamandan tasarruf sağlaması, ulaşım gerektirmemesi ve danışanın kendini rahat hissettiği bir ortamda terapi alabilmesi gibi avantajlar sunar (Barak et al., 2008). 

7.10 Online terapiye başlamak için neye ihtiyacım var? 
Güvenli bir internet bağlantısı, bilgisayar/tablet/telefon, sessiz bir ortam ve terapi sürecine açık bir zihin yeterlidir. 

Sonuç 

Online terapi, birçok kişi için etkili ve erişilebilir bir seçenek sunar. Ancak bu sürecin başarılı olması, hem sizin hem de terapistinizin hazırlığına ve iş birliğine bağlıdır. Bu rehberi takip ederek online terapiye başlamadan önce gerekli adımları atabilirsiniz. Kendinizi ve ihtiyaçlarınızı tanıyın, doğru bir terapist seçin ve terapi sürecine güvenle başlayın. 

Online terapi, danışanlara esneklik ve kolaylık sunarken, belirli bir disiplin ve özen gerektirir. Bu kurallara uyarak terapi sürecinden en yüksek verimi alabilir ve terapistinize saygınızı gösterebilirsiniz. Unutmayın, terapinin başarısı, sizin bu sürece olan bağlılığınızla doğrudan ilişkilidir. 

Online ve yüz yüze terapi arasında seçim yaparken, kişisel ihtiyaçlar, yaşam koşulları ve terapi hedefleri göz önünde bulundurulmalıdır. Her iki yöntem de etkili olabilir; önemli olan, danışanın hangi yöntemde daha rahat ve güvende hissettiğidir. 

Mevcut araştırmalar, online terapinin çeşitli ruh sağlığı sorunlarının tedavisinde etkili bir seçenek olduğunu göstermektedir. Özellikle erişilebilirlik ve esneklik açısından avantajlar sunan online terapi, geleneksel yüz yüze terapiye alternatif ve tamamlayıcı bir yöntem olarak değerlendirilebilir. 

Kaynaklar: 

1. Norcross, J. C., & Lambert, M. J. (2019). Evidence-Based Therapy Relationships. APA Press. 

1. Cohen, G., & Kerr, B. (2020). Psychotherapy in a digital world: Ethical and practical considerations. Journal of Mental Health. 

1. Simms, D. C., Gibson, K., & O’Donnell, S. (2011). Telepsychology: Ethical and clinical guidelines. Canadian Psychology. 

1. American Psychological Association (APA). (2020). Teletherapy: Guidelines for clinicians and clients. 

1. Reese, R. J., et al. (2016). The effectiveness of teletherapy for mental health treatment: A meta-analysis. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 

1. Andersson, G., Titov, N., Dear, B. F., Rozental, A., & Carlbring, P. (2019). Internet-delivered psychological treatments: From innovation to implementation. Clinical Psychology Review, 69, 1-15. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2018.06.008 

1. Barak, A., Hen, L., Boniel-Nissim, M., & Shapira, N. (2008). A comprehensive review and a meta-analysis of the effectiveness of internet-based psychotherapeutic interventions. Journal of Technology in Human Services, 26(2-4), 109-160. https://doi.org/10.1080/15228830802094429 

1. Kraus, R., Stricker, G., & Speyer, C. (2010). Online counseling: A handbook for mental health professionals. Academic Press. 

1. Norwood, C., Moghaddam, N. G., Malins, S., & Sabin-Farrell, R. (2018). Considering the therapeutic alliance in internet-based psychological interventions for mental health problems in adults: A meta-analytic review. Clinical Psychology & Psychotherapy, 25(4), 656-676. https://doi.org/10.1002/cpp.2315 

1. Simpson, S. G., & Reid, C. L. (2014). Therapeutic alliance in videoconferencing psychotherapy: A review. Australian Journal of Rural Health, 22(6), 280-299. https://doi.org/10.1111/ajr.12149 

1. Weitz, P., Aafjes-van Doorn, K., & Békés, V. (2022). The role of nonverbal communication in online therapy: Challenges and solutions. Journal of Clinical Psychology, 78(3), 528-544. https://doi.org/10.1002/jclp.23279 
2. Wind, T. R., Rijkeboer, M., Andersson, G., & Riper, H. (2020). The COVID-19 pandemic: The ‘black swan’ for mental health care and a turning point for e-health. Internet Interventions, 20, 100317. https://doi.org/10.1016/j.invent.2020.100317