İlişkide Aşırı Bağımlılık ve Çözüm Yolları 

Bağlanmayacaksın bir şeye, öyle körü körüne. 
“O olmazsa yaşayamam.” demeyeceksin. 
Demeyeceksin işte. 
Yaşarsın çünkü. 
Öyle beylik laflar etmeye gerek yok ki. 
Çok sevmeyeceksin mesela. O daha az severse kırılırsın. 

Can Yücel 

Evet bağlılık, bağlanmak bazen körü körüne olur Can Yücel’inde dediği gibi kırgınlık ortaya çıkarır. Tabii bu biraz naif bir söylemde olabilir, bazen biraz daha ağır sonuçlar bırakabiliyor. Mesela ilişkide bağımlılık buna örnektir. Hep o olur hayatınızın merkezinde. Onsuz bir yaşam hayal edemeyebiliriz. Sanki yaşamımızın başından itibaren bu ilişkiye aitmişiz gibi hissederiz ve bu süreçte kendimizi savurabiliriz. Bağlanmak eşitçe, karşılıklı olabildiğinde sizden bir şey çalmayabilir. Yani oranını iyi tutturmak gerekebilir. 

Günümüzde pek çok insan, ilişkilerinde aşırı bağımlılık sorunu yaşamaktadır. Günümüzün büyük ilişki sorunlarından birisi gibi. Bu durum son nesillerin kendilerine yönelik özgüveniyle ilişkili olabilir. Rotamız ilişki sorunlarına doğru çevrilmiş diyebiliriz. Issız Adam filmindeki Melis Birkan’ın canlandırdığı Ada karakteri gibi toplumun bir bölümü. Hep orada kalacakmış gibi. Tabii karşısında birde kaçıngan bağlanması olan birisi olduğunda kalabilme ihtimali artıyor. 

Aşırı bağımlılık, bir partnerin diğerine olan duygusal, psikolojik veya fiziksel bağımlılığının sağlıksız bir seviyeye ulaşmasıyla ortaya çıkar. Sanki onsuz bir yaşam yok gibi görünür. Bu yazıda, ilişkide aşırı bağımlılığın ne olduğunu, belirtilerini, nedenlerini ve bu sorunun üstesinden gelmek için etkili çözüm yollarını detaylı bir şekilde ele alacağız. 

İlişkide Aşırı Bağımlılık Nedir? 

İlişkide aşırı bağımlılık, bir partnerin diğerine duygusal veya fiziksel olarak aşırı derecede bağımlı hale gelmesi durumudur. Bu durum, bireyin kendi kimliğini kaybetmesine, kişisel gelişiminden uzaklaşmasına ve ilişkinin sağlıksız hale gelmesine neden olabilir. Her zaman ödün verme durumu kişinin kendini geri plana atmasına neden olur. İlişkinin buraya evrildiğini fark bile etmeyebilirsiniz. Gelin o yüzden hangi detayları görmeliyiz bakalım. 

Aşırı Bağımlı Bir İlişkide Olduğunuzu Gösteren Belirtiler 

Partneriniz Olmadan Kendinizi Eksik Hissetmek: Hayatınızın merkezine sadece partnerinizi koyuyorsanız, bu aşırı bağımlılığın bir işareti olabilir. Kendi başınıza vakit geçirmekte zorlanıyorsanız ve yalnız kalmaktan korkuyorsanız, bağımlı bir ilişki içinde olabilirsiniz. 

Sürekli Onay ve Takdir Arama: Partnerinizin görüşleri sizin için her şeyse ve kendi fikirlerinizi geri plana atıyorsanız, bu durum bir uyarı işareti olabilir. Kararlarınızı tek başınıza almakta zorlanıyor ve partnerinizin onayı olmadan harekete geçemiyorsanız, bağımlılık seviyeniz yüksek olabilir. Kendinize sorun; Karalarımı kendim alabiliyor muyum? Partnerim bir şey söylediğinde kendi kararım önemsiz mi oluyor? 

Arkadaşlardan ve Aileden Uzaklaşma: Partnerinizle daha fazla zaman geçirmek adına sosyal çevrenizi ihmal ediyorsanız, ilişkide aşırı bağımlılık yaşıyor olabilirsiniz. Sosyal destek ağınızın küçülmesi, bireysel mutluluğunuzu olumsuz etkileyebilir. Hayatınızın merkezinde ve tek bir şekilde partnerinizi görebilirsiniz. Aileniz ve arkadaşlarınızı çok nadir görüyor olabilirsiniz. 

Yoğun Kıskançlık ve Kaybetme Korkusu: Partnerinizin sizi terk etme olasılığı sizi aşırı kaygılandırıyorsa ve sürekli onu kontrol etme ihtiyacı hissediyorsanız, bu bağımlılık belirtisi olabilir. Güvensizlik, ilişkinizin sağlıksız hale gelmesine yol açabilir. Her an kontrol etme isteği, telefon kurcalama ve sürekli sorgularken kendinizi bulabilirsiniz. Sanki bir ihtimal aldatılabilir bir durumda olduğunuzu düşünebilirsiniz. 

Kendi Hayatınızı Geri Plana Atmak: Kendi hedefleriniz, hayalleriniz ve beklentileriniz yerine partnerinizin hayatını yaşıyorsanız, bu sağlıksız bir ilişki dinamiğidir. Kendi ilgi alanlarınızı ve kişisel gelişiminizi ihmal ediyorsanız, ilişkiniz dengesiz bir hale gelebilir. 

Sürekli Fedakarlık Yapmak: Partnerinizin mutluluğu için kendi ihtiyaçlarınızı sürekli olarak göz ardı ediyorsanız, bu da ilişkide aşırı bağımlılığın bir göstergesi olabilir. Kendi sınırlarınızı belirlemek ve sağlıklı bir denge kurmak önemlidir. 

İlişkide Aşırı Bağımlılığın Nedenleri 

1. Düşük Özsaygı

Kendi değerinizi diğerlerinden özellikle de partnerinizden daha az görmek; kendinizi bu ilişki dışında bir ilişkiye layık görememek, partnerinizi size sunulan bir lütuf olarak algılamak aşırı bağımlılığın temel nedenlerinden biridir. Kendine güven eksikliği, bireyin ilişkide daha fazla onay ve güvence aramasına yol açabilir. 

2. Geçmişteki Travmatik Deneyimler

Özellikle terk edilme korkusu veya istismar yaşamış bireylerde, partnerine aşırı bağımlı olma eğilimi görülebilir. Çocuklukta yaşanan duygusal ihmal veya güvensizlik hissi, yetişkinlikte bağımlı ilişkilere yol açabilir. Güven ve değer arayışı ilişkilerimizin temel dinamiği olabilir. Tabii ki bu durumlar ilişkide önemlidir fakat olması gerekenden daha fazla odaklandığımız bir duruma dönüşebilir. 

3. Aile Yapısı

Çocuklukta aşırı koruyucu ebeveynler tarafından yetiştirilen bireyler, ilişkilerinde de benzer bir bağımlılık modeli geliştirebilir. Ebeveynlerine bağımlı büyüyen bireyler, partnerlerine de benzer şekilde bağlanabilir. Ebeveynlerimizin ilişki yapılarının bizim ilişkimizi belirlemesinde de rolü büyüktür. 

4. Yalnızlık Korkusu

Tek başına kalmaktan korkan bireyler, ilişkilerine sağlıksız derecede tutunabilir. Yalnız kalmamak adına sağlıksız ilişkilerde kalmaya devam edebilirler. Bir daha ilişki mümkün değilmiş gibi algılanabilir.  

5. Romantik İlişkilere Aşırı Anlam Yüklemek

Bazı insanlar, romantik ilişkileri hayatlarının merkezine koyarak mutluluklarının sadece bir partnerle mümkün olduğunu düşünürler. Bu durum, ilişkiye aşırı bağımlı hale gelmelerine sebep olabilir. Kariyer, sosyallik hayatın önemli bir konusu olmaktan çıkabilir. Önemli bir meslekte bulunan bir kişi ilişkisi bittiğinde kendisini işe yaramaz olarak algılayabilir. 

6. Güvensizlik ve Terk Edilme Korkusu

Daha önce terk edilme veya reddedilme deneyimi yaşayan kişiler, aynı durumu tekrar yaşamamak için aşırı bağımlı olabilirler. Partnerlerinin ilgisini sürekli üzerlerinde tutma çabası, sağlıksız bir ilişki dinamiği yaratabilir. 

Aşırı Bağımlılığın Üstesinden Gelmek İçin Çözüm Yolları 

1. Kendi Kimliğinizi Yeniden Keşfedin

• Kendi ilgi alanlarınızı ve hobilerinizi belirleyerek bağımsız bir kimlik oluşturun. 

• Kendi kararlarınızı alın ve bunları uygulamaktan korkmayın. 

2. Özsaygınızı Güçlendirin

• Kendinizle ilgili olumlu düşüncelerinizi arttırın. Düşüncelerinizi yakalayın ve test edin, gerçekten doğrular mı? 

• Başarılarınızı kutlayın ve kendi değerinizi fark edin. 

3. Bağımsız Sosyal Hayatınızı Geliştirin

• Arkadaşlarınızla ve ailenizle vakit geçirmeye çalışın. 

• Yeni sosyal etkinliklere katılarak çevrenizi genişletin. 

4. Profesyonel Destek Alın

• Bir terapist veya danışmandan destek almak, ilişkinizde sağlıklı sınırlar koymanıza yardımcı olabilir. Bu konuda bir psikologdan online veya yüz yüze destek alabilirsiniz. 

5. İlişkinizde Sağlıklı Sınırlar Belirleyin

• Partnerinizle bağımsız alanlara sahip olmaya dikkat edin. 

• Kendi bireysel zamanınıza ve alanınıza saygı gösterin. 

İlişkide aşırı bağımlılık, hem birey hem de ilişki için zararlı olabilecek bir durumdur. Ancak, bilinçli bir farkındalıkla ve doğru adımlarla bu sorunun üstesinden gelmek mümkün olabilir. Kendinizi keşfetmek, özsaygınızı artırmak ve sağlıklı sınırlar koymak, mutlu ve dengeli bir ilişkiye ulaşmanızı sağlayacaktır.